ANNE BABA TUTUMLARININ ÇOCUĞUN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
0
Her anne baba çocuÄŸunun daha iyi ve daha mutlu bir yaÅŸam sürmesini ister. Bunun için mücadele verir. Bütün ailelerin hedefledikleri sonuç aynı olsa da gidilen yollar farklılık göstermektedir. Anne baba tutumları çocuÄŸun kiÅŸilik alt yapısını ÅŸekillendiren en önemli faktörlerden birisidir.
- Otoriter Aile Tutumu
Bu tutumu benimseyen aileler yaÅŸanan olaylar üzerinde aşırı denetim sahibi olmayı isterler. Her ÅŸeyi kontrol etmeye çalışırlar böylece istenmedik sürprizlerin yaÅŸanmasını engellemeye çalışırlar.
Çocukla iliÅŸkilerde resmi ve sıcak olmayan bir tutum içine girerler. Böylece kararlarının sorgulanmaması gerektiÄŸi mesajı verirler. ÇocuÄŸun duygu düÅŸünceleri ikinci plandadır. Anne baba tecrübesiyle her ÅŸeyi bildiÄŸini zannederek çocuk üstünde tam denetim kurmaya çalışır. Kurallar çok katıdır ve çocuÄŸun itaati üzerine kurulu bir sistemdir.
Otoriter Tutum Sergilenen Ailelerde Çocuk Nasıl Etkilenir
Otoriter aile tutumu sergilenen ailelerde itaat ve sorgusuz kabul ön planda olduÄŸu için çocuÄŸun tek başına karar verme kabiliyeti istendiÄŸi ÅŸekilde geliÅŸmez. Çocuk yeniliklere kapalıdır ve anne babaya bağımlı olarak yetiÅŸir. Anne babaya bağımlı olarak yetiÅŸen bir çocuk eÄŸitim hayatında ciddi zorluklar yaÅŸayacağı gibi karşı cinsle duygusal iliÅŸkilerinde ve evliliÄŸinde sorunlara yaÅŸayabilir. Otoriter tutum sergileyen bir ailede yetiÅŸen birey sosyal iliÅŸkilerinde de zayıf olan taraftır. Sosyal iliÅŸkilerinde de otoriter tutumlara ihtiyaç duyar. Otoriter aile tutumları olan ailelerde yetiÅŸen bireylerde tedirginlik, stres, kararsızlık ve özgüven eksikliÄŸi görülebilir.
- Ä°lgisiz Aile Tutumu
Ä°lgisiz aile tutumu sergilenen bir ailede çocuÄŸun istekleri önemsenmez, çocuÄŸun istek ve gereksinimlerine karşı kayıtsız kalınır.
Çocuk başıboÅŸ kalır, eÄŸitimiyle ilgilenilmediÄŸi için kendi kapasitesinin altında kalır. Çocuk hatalar yapmaya baÅŸlar, hatalarıyla ciddi bir ÅŸekilde ilgilenilmediÄŸini gördüÄŸünde hatalarının boyutu ve dozunda artış görülür. Çocuk bir ÅŸekilde ilgi çekmeye çalışır. Öncelikle olumlu davranışlar sergilemeye çalışsa da herhangi bir karşılığını görmezse reklamın iyisi kötüsü olmaz düÅŸüncesiyle hatalar yaparak kendisini göstermeye çalışır.
Ä°lgisiz Aile Tutumu Sergilenen Ailelerde Çocuk Nasıl Etkilenir
Ä°lgisiz aile tutumları sergilenen bir ailede çocuk; saldırganlığa meyilli, genelde problem çıkartan, ya tamamen silik, ya da tam tersi sürekli kendisini ön plana çıkarmaya çalışan, özgüveni düÅŸük bireyler olarak yetiÅŸir.
- Tutarsız Aile Tutumu
Tutarsız aile tutumu sergilenen bir ailede çocuk onaylanan, kabul gören davranışları yapması gerektiÄŸini tam olarak öÄŸrenemez. Bunun yerine hangi ebeveyn hangi konuda ne karar verir. Cümlesini anlamlandırarak olaylara sadece anlık çözümler bulmaya çalışırlar. Çocuk eÄŸitimlerinde en tehlikeli tutumlardan birisidir. Ailede ikirciklilik oluÅŸmasına neden olur. Özellikle geniÅŸ ailelerde anne babanın çocukla ilgili kararlarına aile büyükleri farklı tepkiler vererek kendi düÅŸüncelerini çocuÄŸun eÄŸitiminde kullanmaya çalışırlar. Çocuk için yanlış yapılan davranıştan çok yanlış yapılan davranışı hangi ebeveynin duyduÄŸu önemli hale gelir.
Tutarsız Aile Tutumu Sergilenen Ailelerde Çocuk Nasıl Etkilenir
Tutarsız aile tutumları sergilenen bir ailede çocuk doÄŸru yanlışı tam olarak öÄŸrenemediÄŸi için hatalar yapmaya meyillidir. Kararsız, şımarık, dengesiz, diÄŸer insanlara güvenmekte zorlanan bireyler olarak yetiÅŸebilirler.
- Aşırı Koruyucu Aile Tutumu
Aşırı koruyucu aile tutumu sergilenen bir ailede çocuk, bir fanusun içinde yetiÅŸtirilerek dünyanın olumsuzluklarından korumaya alınır. Çocuklarından yaÅŸ itibariyle rahatça yapabilecekleri faaliyetler bile anne baba tarafından yapılır.
Aşırı Koruyucu Aile Tutumu Sergilenen Ailelerde Çocuk Nasıl Etkilenir
Aşırı koruyucu aile tutumu sergilenen bir ailede çocuk sadece yaÅŸ olarak geliÅŸim gösterir, kendi deneyim ve tecrübelerine sahip olmayan çocuk bir anda fanustan çıkarıldığında afallar ve en basit iÅŸleri bile yerine getiremeyebilir. Bu durum çocukta gerçek dünyaya karşı korku duygusu yaÅŸamasına neden olur. Panik ve korku içinde yaÅŸayan çocuk özgüveni eksik, dışarıya bağımlı bir birey olarak yetiÅŸir.
- Aşırı İzin Verici Aile Tutumu
Aşırı izin verici aile tutumu sergilenen bir ailede çocuk geminin kaptanı konumundadır. Ailede kararlar çocuk tarafından verilir. ‘‘Nede olsa çocuk büyüyünce akıllanır.’’ gibi doÄŸru olmayan inanışlarla yetiÅŸtirilmeye çalışılan çocuÄŸu bir süre sonra karar verici pozisyondan almak çok zor olacaktır. Ä°stenmedik davranışlar yok edilmeye çalışılırken aradan geçen zaman ne kadar çoksa çocuÄŸun etrafına vereceÄŸi tepki o oranda çoÄŸalacaktır. Yani zamanla pekiÅŸtirilen bir davranış sonradan yok edilmeye çalışılırken çocuÄŸun sönme davranışına tepkisi çok yoÄŸun olacaktır. Adler’e göre çocuÄŸa ve topluma verilecek en büyük zarar şımartılmış bir çocuk yetiÅŸtirmektir. Çünkü ailede gördüÄŸü bu durumu toplumda da arayacak olan çocuk kendi sınırlarını iyi çizemeyecek ve baÅŸkalarının sınırlarını ihlal etmeye baÅŸlayacaktır.
Aşırı Ä°zin Verici Aile Tutumu Sergilenen Ailelerde Çocuk Nasıl Etkilenir
Aşırı izin verici aile tutumu sergilenen bir ailede çocuÄŸun sorumluluk bilinci yeteri kadar geliÅŸmeyecektir. Yaptığı hataları önemsemeyen çocuk aynı hataları tekrar tekrar yapabilir. Sosyal açıdan birçok tepkiye maruz kalan çocuk çevresi tarafından sürekli problem çıkaran insan statüsünde olacaktır.
- Mükemmeliyetçi Aile Tutumu
Mükemmeliyetçi aile tutumu sergilenen bir ailede çocuk sürekli baskı altında olacaktır. Anne baba her ÅŸeyin en iyisini en mükemmelini beklediÄŸi için çocuÄŸun en iyiden çok az kayması bile aile için kabul edilemez bir hal alır. Sürekli baskı altında olan çocuÄŸun yaÅŸam doyumu istendik seviyede olmaz. Anne baba sürekli baÅŸarılarını ve baÅŸarısızlıklarını konuÅŸtuÄŸu için çocuk ailesinin kendisini ÅŸartlı sevdiÄŸine inanmaya baÅŸlar. Åžartlı sevgi gerçek sevginin tam tersidir. Temelde bu ailelerde ailenin egosunu tatmin etme isteÄŸi hakimdir. Kendi çocukluk yaÅŸamlarında mükemmeli yaÅŸayamayan aile çocuklarının mükemmeli baÅŸarmasını saÄŸlamaya çalışarak kendilerini tatmin etmeye çalışırlar.
Mükemmeliyetçi Aile Tutumu Sergilenen Ailelerde Çocuk Nasıl Etkilenir
Mükemmeliyetçi aile tutumu sergilenen bir ailede çocuk sürekli baskı altında olacağı için balonun sıkıştırılması gibi ÅŸiÅŸmeye baÅŸlar ve çocuk kendinde bu gücü bulduÄŸunda büyük patlamalara neden olabilir. Çocuk ne kadar baÅŸarılı olursa olsun sürekli kendisini baÅŸarısız hisseder. Hayatları hayal kırıklıklarıyla geçer. Sürekli baÅŸarıya takıntılı olarak yetiÅŸen çocukta Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) görülme riski artar.
- Demokratik Aile Tutumu
Aile tutumlarının içinde en saÄŸlıklısı kabul edilen aile tutumu Demokratik aile tutumu sergilenmesidir. Bu tarz ailede yetiÅŸen çocuÄŸun düÅŸünce ve duygularına önem verilir. Ancak aşırı izin verici ailelerde olduÄŸu gibi geminin dümeni çocuÄŸa verilmez. Karar genel itibariyle ortak alınır. Kararın nedenleri ve olası çocukları çocukla konuÅŸulur. Böylece çocuk kendisin deÄŸerli hisseder ve özgüveni artar. Ailede koÅŸulsuz sevgi ve saygı hakimdir. Sıcak bir iliÅŸki ortamı olmasına raÄŸmen aile sınırları çizilmiÅŸtir.
Demokratik Aile Tutumu Sergilenen Ailelerde Çocuk Nasıl Etkilenir
Demokratik aile tutumu sergilenen bir ailede çocuÄŸun düÅŸünce ve duygularına önem verildiÄŸi için en önemlisi koÅŸulsuz kabul ve sevgi ortamı olduÄŸu için çocuk kendisini ailenin bir parçası olarak görür ve kararlar ortak verildiÄŸi için sorumluluk bilinci geliÅŸir. Özgüveni yüksek bireyler olarak yetiÅŸirler, yaÅŸam doyumları yüksektir. Sorumluluk bilinci oluÅŸtuÄŸu için özdisiplin konusunda geliÅŸmiÅŸ yetiÅŸkinler olurlar.
Makaleyi PaylaÅŸ
Anahtar Kelimeler:
Yorumlar