ÖFKE DUYGUSU VE ÖFKE KONTROL YÖNTEMLERİ
0

Bütün canlılar temelde hayatlarını devam ettirmek için mücadele ederler. İnsan da aynı şekilde hayatını istendik bir şekilde devam ettirmek için her gün çeşitli kararlar alır. Öfke duygusu insanın yaşamını devam ettirmesi için olmazsa olmaz duyulardan biridir.
Öfke Nedir?
Öfke; Bir olaya veya duruma karşı bireyin olumsuz tutum sergilemesi durumuna denir. Her insan tek ve biricik olduğu için bireylerin öfkeleneceği durumlar ve bu öfkenin dozu kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Hatta aynı kişi benzer olaylara bile farklı zamanlarda farklı tepkiler verebilmektedir. Öfke duygusu tıpkı insanın sobaya elini değdiğinde düşünmeden çekmesi gibi istemsiz oluşur. Yani insan bir olay yaşandığında ‘’Bu konuya öfkelenmeliyim.’’ gibi bir düşünce yapısıyla öfkelenmez.
Öfke Duygusunun Temel Sebepleri
- Öfke duygusunun temel sebebi engellenme düşünceleridir. Birey herhangi bir şekilde kendisini engellenmiş hissettiğinde öfkelenir. Örneğin oyuncaklarıyla oynaması engellenen bir çocuk, dersten çıkmasına izin verilmeyen öğrenci öfkelenecektir.
- Öfke duygusunun önemli bir diğer sebebi de tehlikede hissetme durumudur. Birey içgüdüsel olarak kendisini tehlikede hissettiğinde öfkelenir, savunmaya geçer ve saldırıya hazırlanır.
- Özellikle ergenlik döneminde olmak üzere insanlar anlaşılmadıklarını hissettiklerinde öfkelenirler.
- Uykusuzluk ve stres yapılan çalışmalara göre tahammül eşiğini aşağı çeken durumlardır. Birey uykusuz ve stresli olduğunda öfkelenmeye eğilimli olur.
Öfke Durumunda Vücutta Oluşan Değişimler
İnsan öfkelendiğinde fizyolojisinde bazı değişiklikler oluşur. Parasempatik sinir sistemi dediğimiz durum aktif hale gelir. İnsan hem savunma durumuna geçer hem de saldırı pozisyonu alır. Öfke durumunda insan fizyolojisinde değişimler meydana gelir. Bireysel farklılıklar gösterebileceği için bireyin kendisini tanıması ve öfke anında öfkelendiğini fark etmesi, öfke kontrol için önemlidir.
- Kalp ritmi artar,
- Dudaklar kurur,
- Nefes alış verişi hızlanır,
- Yumruklar sıkılır,
- Titreme ve Terleme gibi durumlar yaşanabilir.
Öfke Kontrol Yöntemleri
- Öfke duygusu ne kadar normal olsa da insan öfkesini kontrol edebilmelidir. Aksi halde hiç hesapta olmayan durumlarla karşılaşabilir. Öfke duygusu istendik bir şekilde ifade edilemediğinde veya öfke kontrol edilemediğinde en az 2 kişi bu durumdan olumsuz etkilenecektir. Öfke kontrol için çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemlerden genel geçer olanlar şunlardır;
- Nefes alış verişini düzene sokmak kalp ritmini düzenleyecek ve diğer belirtileri minimize edecektir. Böylece vücut öfke durumundan daha kolay çıkabilir.
- Bireyin dışarıdan kendisini izliyormuş gibi düşünmesi öz denetimi artırıcı etkiye sahiptir. Birey dışarıdan kendisine olumsuz görüşlerde bulunmak istemediği için davranışlarını düzene sokacaktır.
- İçinden belli bir süre saymak, yani zamanı biraz geçirmek ve mümkünse bir süre öfkelenilen ortamdan uzaklaşmak öfke kontrol için son derece önemli durumlardır.
- Daha öncesinde hayali rahatlama dünyası oluşturulmuşsa ve imkan varsa rahatlama dünyasına yolculuk yaparak birey öfkesinden arınabilir.
Önemli olan öfke duygusunun da diğer duygular gibi olağan olduğunu bilmek ve kabul edebilmektedir. Bütün duygular gibi öfke de insanı yakalayacak ve zamanla etkisi hafifleyecektir.
Sonuç olarak hayat satranç gibidir. Birey hayata karşı bir hamle yapar ve hayatta hemen ardından karşı hamlede bulunur. İnsan, bu bilinçle hareket ederse yani öfke hamlesinden sonra hayatın kendisine istemediği hamleler yapma ihtimalini fark edebilirse öfkesini daha rahat kontrol eder.
Makaleyi Paylaş
Anahtar Kelimeler:
Yorumlar