Toplum olarak yaşamımızı etkileyen en önemli faktörlerden birisi Hayır diyebilme becerisidir. Bu becerinin istendik seviyede olması yaşam doyumunu artırırken, hayır diyebilme becerisi olmayan kişilerin yaşam doyumu olumsuzdur. Çünkü istemedikleri şeyleri yapmak mecburiyetinde kalırlar.

     Hayır deme becerisi; Bir olay veya durumda bireyin istemediği bir durum oluştuğunda kendisini rahatsız hissetmeden ‘‘Ben dili’’ kullanarak ‘‘Hayır’’ diyebilme becerisini ifade eder.

Hayır Diyebilme Becerisini Etkileyen Faktörler

           1-    Özgüven

Özgüven eksikliği hayır deme kabiliyetini olumsuz etkilemektedir. Birey kendisini değersiz gördüğü için başkalarını kendisinden daha ön planda tutar ve bu durumda hayır diyemez.

           2-    Bağımlı Yetiştirilme

Aileye bağımlı yetiştirilen bir çocuk ailesinin her istediğini koşulsuz yerine getirir çünkü ailesinden zarar gelmeyeceğini hep onun iyiliğini düşündüklerini bilir. Aileden biraz kopma çağına geldiğinde birey bu durumu arkadaşlarına genellemeye çalışır.

           3-    Otoriter Ebeveyn Tutumlarına Sahip Bir Ailede Yetişmek

Otoriter bir ailede yetişen çocuk son kararı hiçbir zaman kendisinin vermediği bir çocukluk dönemi geçirir. Bu durum hayır diyebilme becerisini olumsuz etkilemektedir.

           4-    Bireylerin Kendilerine Hayır Denmesini İstememesi

Bazı bireyler hayır demediklerine çevresindekilerin de kendilerine hayır demeyeceğini düşünür.

‘‘Hayır’’ Kelimesi Neden Çok Önemli

          Hayır kelimesi aslında bir varoluş kelimesidir. Benim kararlarım var ve ben hayatımı kararlarıma göre yaşarım diyebilmektir. Hayır kelimesini istendik bir şekilde kullanamayan birey başkalarının boyunduruğu altında yaşamına devam eder. Bu durum öyle bir hal alabilir ki hayır kelimesi bireye yabancı bir kelime haline gelir. Hatta çevresi bu duruma alışmış bir birey hayır dediğinde büyük bir şaşkınlık oluşur.

Hayır Diyememenin Bazı Nedenleri

• Karşımdaki kişi üzülür.
• Artık benden hoşlanmazlar.
• Beni sevmezler, bencillik etmiş olurum.
• Karşımdaki kişiden bir istekte bulunma hakkım kalmaz.
• Yalnız kalırım.
• Kötü insan olurum.

Hayır Diyebilmenin Püf Noktaları

          Öncelikle hayır kelimesini kullanabilmemiz için olayı veya durumu kendi içimizde değerlendirmemiz gerekir. Bu durumun bana kazandıracakları ve kaybettirecekleri şeyler neler. Eğer değerlendirmeden sonra kaybettirecekleri tarafı daha ağır basıyorsa bu durumda ‘‘Hayır’’ kelimesini kullanmamız gerekir.

          Hayır kelimesini kullanırken mutlaka ‘‘Ben dili’’ kullanmamız gerekir.

• Hayır, ben sinemaya gitmek istemiyorum.
• Hayır, ben akşam dışarı çıkamam.
• Hayır, ben ailemi üzmek istemiyorum.

Eğer ‘‘Sen dili’’ kullanılırsa karşı taraf bu durumu saldırı olarak algılayabilir ve kendisini savunmaya çekebilir. Bu nedenle ‘‘Sen’’ kelimesinin kullanılmamasına özen gösterilmelidir.

Hayır kelimesini kullanılırken cümle ve konuşma mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. Aksi taktirde kendinizi özür dilerken ve pişmanlık duyguları içinde bulabilirsiniz.

          Sonuç olarak; insan verdiği kararların sonucunda hayatını şekillendirir. Hayır diyebilme becerisi karar verebilmenin en önemli faktörlerinden biridir. Unutulmamalıdır ki birey verdiği ve vermediği kararlardan, söylediği ve söylemediği kelimelerden kendisi sorumludur. Sorumluluk bilincine sahip olmak hayatın daha istendik devam etmesi için olmazsa olmaz faktörlerden birisidir.