Ülkemizde her yıl yükseköğretim kurumlarına öğrencilerin seçilebilmesi için sınav yapılmaktadır. İsmi ve yapısı bazen değişen sistemin şu an kullanılan adı YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı)’dir. Sistemin adı ne olursa olsun yapısı aynıdır. Sınavdan sonra yapılacak tercihlere bakılır, adayın puan sıralamasına göre okullara yerleştirme işlemi gerçekleştirilir.

     Tercihler sınav kadar önemlidir. Yanlış yapılan tercihler puanın kötü bir şekilde yönetilmesi demektir. Bu çok hassas konuda okullarımızda Komisyonlar kurulur ve okullardaki Psikolojik Danışmanlar tercih sürecinde öğrencileri yönlendirici faaliyetler yaparlar.

Tercih Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler;

Ne istiyorum?

     Tercih yaparken en önemli unsur sizin ne isteyip ne istemediğinizdir. Sadece puanı çok yüksek diye kandan korkan birinin TIP yazması, yüksekten korkan birinin Pilotaj bölümünü yazması vb. bireylerin gelecekte yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşürecektir. Bu nedenle nelerden hoşlanıp nelerden hoşlanmadığınızı hayatınızın devamını nasıl şekillendirmek istediğinizi iyi bir şekilde anlamanız gerekmektedir. Yani en önemlisi kendinizi tanımanız gerekiyor.

     Tercih yaparken önemli unsurlardan bir diğeri aile yapısıdır. Her zaman öğrencinin hayatı öğrencinin tercihleri desekte toplumumuzda ailenin rolü çok büyüktür ve ailenin istekleri de genelde tercih sürecinde etkili olmaktadır. Bu nedenle aile tercih süreci hakkında bilgilenmeli, öğrencinin ve ailenin duygu ve düşünceleri paylaşılmalı, tercih yaparken aile-öğrenci isteklerinin örtüşmesi sağlanmalıdır. Bu istekler çatışırsa sonuç olarak yanlış tercihler görülebilmektedir.

Tercih Yaparken Sıralamaya mı bakılır Puana mı?

     Tercih yaparken her zaman sıralama kullanılmalıdır. Geçen yılın puanlarını bu yılki puanlarla karşılaştırmak çok yanlış sonuçlara yol açabilir.

     Örnekle bu durumu açıklayalım

A üniversitesi B bölümünün kontenjanı 50 olsun

Sınava giren kişi sayısı 100 olsun.

     Bu sınavda 100 öğrencinin 50 si 100 üzerinden 100 almış ve 1. Tercihleri B bölümü olsun. Diğer öğrenci 99 puan almışsa en iyi ihtimalle 51. Sırada olacağı için B bölümüne yerleşemez. Normalde 100 üzerinden 99 puan çok iyi bir puan olsa da örnekteki öğrencimiz istediği bölüme yerleşemedi. Yani tercihler sınava giren diğer öğrencilerin aldığı puanlar sonucu oluşan sıralama baz alınarak yapılır.

Tercih Nasıl Yapılır?

     YKS sınavına girip tercih yapmaya hak kazanan öğrencilerin tercihlerini yaparken tercih sıralaması çok önemlidir.

     Sıralama yaparken öncelik hangisini daha çok istiyorum? Sorusu sorularak bulunabilir.

     20 tercih hakkını kullandığında 5. Tercih geldiğinde keşke 7. Tercih gelseydi demek istemiyorsanız tercih sıralamanızı bu duruma göre yapmanız gerekmektedir.

     Örneğin; Kayseri PDR bölümünü Antalya PDR’den daha çok isteyen bir öğrenci tercih sıralamasında Kayseri PDR’yi Antalya PDR’den daha öncelikli sıralara koymalıdır. Tercihlere yerleştirme yapılırken 1. Sıradan başlanır öğrenci 1. Sıraya yerleşememişse 2. Sıraya geçilir ve sistem böyle devam eder. Yani herhangi bir sıradaki tercihi gelen bir öğrencinin altta kalan diğer tercihlerine bakılmaz.

Sıralamaya Göre Tercih Nasıl Yapılır?

     Öncelikle istekler belirlenip aileyle ortak nokta bulunduktan sonra şablon oluşturulur.

     Bu şablona göre tercih yapılırken ilk sıralara -öğrencinin isteklerine göre- sıralamasının üstündeki yerler yazılır. Yani 50.000 olan bir öğrenci 1. Tercihine 50.000lerde ya da 50.000’den daha yukarıda yerler yazarsa 1. Tercihinin gelme ihtimali yüksektir ve diğer tercihlerini verimli bir şekilde kullanamamış demektir. 50.000’de olan bir öğrenci daha çok istediği ama sıralama olarak altında kaldığı alanları ilk 5 tercihine yazabilir. 50.000’de olan öğrencimiz ilk 5 tercihine 20,30,40 binlerden yerler yazabilir.

     Diğer öğrencilerin tercihlerine göre ilk 5 tercihinden birinin gelme ihtimali vardır ve böyle olursa öğrencimiz masada kazanmış demektir. Yani puanını en verimli şekilde kullanmış demektir.

     İlk tercihlerden sonra orta kısımda öğrenci kendi puanıyla eş değer yerleri yazabilir. 50.000’de olan öğrenci 45-65bin arası sıralamadaki yerleri yazabilir.

     Son olarak eğer öğrenci çok istemediği ama gelirse de pişman olmayacağı yerler varsa ve sıralama olarak o bölümlerin önündeyse onları yazabilir.

     Tercih yaparken en önemli şey yapılan tercihlerin tamamı gelebilir düşüncesiyle yapmaktır. Yani öğrencinin; pişman olacağı, gelince kayıt yaptırmayacağı yerleri yazması öğrenciye zarar verebilir.

     Öğrenci girdiği sınavdan sonra tercihleri sonucunda herhangi bir okula yerleştirilmişse ister kayıt yaptırsın ister yaptırmasın gelecek yıl aynı sınava girerse okuldan gelen puanı yarı yarıya kesilmektedir. Bu nedenle tercih yaparken çok dikkat edilmelidir.

     Yukarıda bahsedilen konular dikkate alınarak tercihler okulunuzun psikolojik danışmanı ile işbirliği içinde, okulda psikolojik danışman yoksa en yakın tercih komisyonuyla görüşmeler yaparak yapılmalıdır.